Ga naar inhoud

Nominatie

Sinds juli 2021 staat de Neder-Germaanse Limes op de Werelderfgoedlijst. Daaraan is een lang proces van voorbereiding vooraf gegaan. In Nederland is de Romeinse Limes in 2011 op de Voorlopige Lijst geplaatst. Op dat moment is ook besloten dat Nederland bij deze nominatie samen wilde werken met Duitsland. Samen met de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts wilde Nederland het zogenaamde Neder-Germaanse deel van de Limes, dat loopt van Katwijk aan Zee tot aan het riviertje de Vinxbach in Duitsland, voordragen. In 2015 hebben Nederland en Duitsland hiertoe een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Na het voorbereiden van alle noodzakelijke documenten besloot het Rijk dat de Limes in 2021 kon worden voorgedragen voor de Werelderfgoedstatus. Hiervoor is het nominatiedossier in januari 2020 aangeboden aan het Werelderfgoedcentrum in Parijs.  In de zomer van 2020 bezocht een vertegenwoordiger van ICOMOS de Neder-Germaanse Limes, om UNESCO te adviseren over de eventuele inschrijving. ICOMOS bracht een positief advies uit, waarna de Neder-Germaanse Limes tijdens een online bijeenkomst van het Werelderfgoedcomité in juli 2021 definitief ingeschreven werd als Werelderfgoed.

De Uitzonderlijke Universele Waarde van elk Werelderfgoed is beschreven in de statement of Outstanding Universal Value (OUV). Dit vormt uiteindelijk de basis waarop de site wordt ingeschreven als Werelderfgoed.

Samenvatting OUV Neder-Germaanse Limes

De Neder-Germaanse Limes vormt de noordoostelijke grens van de Romeinse grensprovincie Germania Inferior (Neder-Germanië). Het was een riviergrens die 400 km langs de Benedenrijn liep, van de Eifel ten zuiden van Bonn (Duitsland) naar de Noordzeekust bij Katwijk. De Romeinen bouwden hier militaire versterkingen en bijbehorende structuren, die werden verbonden door een infrastructureel en logistiek netwerk, allemaal aangepast aan het dynamische rivierlandschap uit die tijd.

Het militaire grenssysteem langs de Rijn werd in de laatste decennia voor Christus door de Romeinen aangelegd voor de verovering van Germaanse gebieden aan de overkant van de rivier. Toen die opzet mislukte, pasten de Romeinen hun strategie aan en werd de linkeroever van de rivier een versterkte grens die het Romeinse Gallië scheidde van het ‘barbaarse’ voorland. De grens hield uiteindelijk bijna 400 jaar stand.

De verzameling van archeologische vindplaatsen uit deze tijd is uniek en uitzonderlijk. Dit spitst zich toe op de volgende punten

De Neder-Germaanse Limes is een voorbeeld van de innovatieve maatregelen waarmee de Romeinse militaire ingenieurs reageerden op het grillige rivierlandschap van de Benedenrijn 2000 jaar geleden. Dit blijkt onder andere uit de positionering en het ontwerp van de militaire versterkingen en uit de bijzondere waterwerken die de Romeinen hier aanlegden. Het hele scala van grote vroege legerkampen tot kleine late forten is vertegenwoordigd langs de Neder-Germaanse Limes.

De natte bodemomstandigheden in dit gebied zorgen voor een uitstekend behoud van hout en andere organische resten uit de Romeinse tijd, die ongeëvenaarde inzichten bieden in militaire architectuur, scheepsbouw, logistiek en bevoorrading.

De eerste militaire bases aan de Benedenrijn vormen het begin van het lineaire grenssysteem van het Romeinse rijk, dat zich in de tweede eeuw na Christus zou ontwikkelen tot een samenhangend grenssysteem dat zich uitstrekt over drie continenten.