Ga naar inhoud

UNESCO Sites

Het Nederlandse deel van het Werelderfgoed Neder-Germaanse Limes vormt niet één aaneengesloten zone, maar bestaat uit 19 afzonderlijke sites. Een site kan uit één enkel terrein bestaan, zoals de Romeinse tempel in Elst (Gld), of uit meerder bijeenbehorende terreinen, zoals zes delen van het Kanaal van Corbulo, verdeeld over Voorschoten en Leidschendam-Voorburg.

Kern- en bufferzones

De terreinen die deel uitmaken van het Werelderfgoed, heten bij ons ‘kernzones’. UNESCO schrijft voor dat er als extra bescherming rond een kernzone een ‘bufferzone’ wordt gedefinieerd. Een bufferzone kan bijvoorbeeld delen van een site omvatten waar wel archeologische structuren te verwachten zijn, maar deze nog onvoldoende zijn aangetoond. Verder kan een bufferzone delen van een archeologisch complex logisch met elkaar verbinden, ook als de archeologische resten in dat tussenliggende deel zijn verstoord. Ten slotte kan een bufferzone ook dienen om de zichtbaarheid van bovengrondse monumenten te beschermen of de landschappelijke ‘setting’ in stand te houden. Voor een bufferzone gelden minder strenge eisen dan voor een kernzone, maar ze hebben toch een bijzondere status.

Louisedal, plaats van het aquaduct in Berg en Dal. Foto Jeroen Savelkouls/Nederlandse Limes Samenwerking

Wettelijke bescherming van kern- en bufferzones

In ons land zijn kernzones in de regel Archeologische Rijksmonumenten, waarvan de bescherming is geregeld in de Erfgoedwet en de Monumentenwet 1988. Deze wetten beperken de bodemingrepen die binnen de kernzones mogelijk zijn. De bufferzones vallen onder de bepalingen van de Wet op de Ruimtelijke Ordening en het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening. Ook hier zijn beperkingen van kracht, maar die laten wat meer ruimte voor ontwikkelingen.

Begrenzingen van kern- en bufferzones

De grenzen van de kern- en bufferzones zijn nauwkeurig in kaarten vastgelegd. Met de aanwijzing van de Neder-Germaanse Limes als Werelderfgoed zijn deze grenzen definitief geworden. Ze zijn te vinden in een kaartenboek dat hier kan worden gedownload. Omdat sommige grenzen in de loop van het nominatieproces op verzoek van UNESCO zijn aangepast, zijn de kaarten niet allemaal uniform.

Digitale begrenzingen voor GIS-toepassingen

Voor gebruik in een digitale kaartomgeving (GIS) zijn de begrenzingen te vinden in het Nationaal Geogregister:

De 19 sites van het Werelderfgoed Neder-Germaanse Limes in Nederland

ZUID-HOLLAND  
Katwijk - Valkenburg-Centrum fort
Katwijk - Valkenburg-De Woerd kampdorp, Limesweg, aanlegplaasts
Leidschendam-Voorburg – Arentsburg stad Forum Hadriani, haven
Leidschendam-Voorburg / Voorschoten kanaal van Corbulo
Leiden - Roomburg fort, kampdorp, aanlegplaats
UTRECHT  
Woerden - Centrum fort
Utrecht - Leidsche Rijn limesweg, wachttorens
Utrecht - Hoge Woerd fort, kampdorp, grafveld, rivierbedding
Utrecht - Groot Zandveld wachttoren
Utrecht - Domplein fort
Bunnik - Vechten fort, kampdorp, grafveld, Limesweg, rivierbedding
GELDERLAND  
Arnhem - Meinerswijk fort, kampdorp
Elst - Grote Kerk tempel
Nijmegen - Valkhof e.o. fort, stad Oppidum Batavorum
Nijmegen - Hunerberg legioensvesting, kampdorp
Nijmegen - Kops Plateau fort, grafveld
Berg en Dal aquaduct
Berg en Dal - De Holdeurn pannenbakkerij
Zevenaar - Herwen-De Bijland fort, tijdelijk kamp